Wat je moet weten over duurzame en biologische wijnbouw

Wat is het verschil tussen duurzame en biologische wijnbouw?

Goede druiven komen van gezonde wijnstokken die geplant zijn in een gezonde bodem. Wat blijkt, er moet nog een hoop verbeterd worden om de ideale situatie voor onze wijnstokken te creëren. Agricultuur is door de jaren heen een enorme monocultuur geworden. Dat wil zeggen dat we enkel één gewas verbouwen op eenzelfde perceel, jaar in jaar uit. En dat niet alleen, we beschermen onze gewassen door middel van chemicaliën. Daarnaast verwoesten we bodemstructuur door overmatig ploegen. En ga zo maar door. Steeds meer boeren en specifiek de wijnboeren komen in opstand tegen massa productie en het uitputten (voedingsstoffen/mineralen) van de bodems. Duurzame- en biologische wijnbouw zijn een voorbeeld van dit verzet. De twee termen worden veelal in één adem genoemd en door elkaar heen gebruikt maar zijn heel verschillend.

Hoe werkt biologische wijnbouw?

Biologische wijnboeren werken samen met de natuur. Ze vermijden chemische bestrijdingsmiddelen en synthetische kunstmest. Er zijn dan ook strikte regels wat betreft de toegestane producten. Ze gebruiken oplossingen die komen vanuit moeder natuur. Een voorbeeld is de introductie van specifieke insecten of het planten van bloemen en kruiden tussen de wijnranken. Sprayen met koper en zwavel ter bestrijding van schimmelziektes mag overigens wel omdat dit elementen zijn die ‘natuurlijk’ zijn. Al is dit wel een punt van discussie en zijn er Europese limieten gesteld. Het doel is om wijnstokken zo sterk en weerbaar mogelijk te houden waardoor ze minder vatbaar zijn voor ziektes of weersextremen. Daarnaast zijn bevordering van biodiversiteit en duurzaamheid op de lange termijn belangrijke speerpunten.

Wat houdt duurzame wijnbouw precies in?

Duurzame wijnbouw is een overkoepelende term voor verschillende zienswijze ten opzichte van het evenwicht tussen de mens, economie en ecosysteem. Zo kijken ze niet alleen naar de natuur, maar ook naar afval en transport, energieopwekking en de menselijke factor zoals werkomstandigheden. Duurzame wijnboeren beperken het gebruik van chemicaliën zo veel mogelijk, maar zijn toegestaan wanneer nodig. Daarnaast zijn bodembeheer (bodembedekkers, erosie preventie), watergebruik en biodiversiteit belangrijke thema’s. Duurzame wijnboeren kijken kritisch naar hun werkwijze, ze doen bodemanalyses, reduceren CO2 uitstoot, efficiënt spuitbeheer, lichte flessen etc. Ze trainen hun teams, denken aan veiligheid en hun verantwoordelijkheid naar de gemeenschap. Duurzame wijnbouw is meer dan alleen de wijngaard en wijnproductie.

Voor- en nadelen van duurzame en biologische wijnbouw

Biologische en duurzame wijnbouw wordt gezien als noodzakelijk voor de toekomst. Toch zijn er nadelen en nuances te benoemen. Zo is er binnen duurzame wijnbouw geen strikte regelgeving (mits je onderdeel bent van bijvoorbeeld HVE) en mag er vooralsnog gelimiteerd met specifieke synthetische producten worden gewerkt. Dit maakt dat de term te pas en te onpas wordt gebruikt en het begrip een ruime interpretatie heeft. In het geval van biologische wijnboeren zien we het grote nadeel dat zonder chemische bestrijdingsmiddelen de wijngaarden kwetsbaarder zijn voor schimmelziektes. Met name voor de koelere en meer vochtige wijngebieden waar niet met schimmel resistente druivenrassen wordt gewerkt. Zoals eerder is genoemd zijn sprays met koper en zwavel wel toegestaan. Het gebruik is een groot discussiepunt gezien koper zich ophoopt in de bodem. Biologische wijngaarden worden over het algemeen meer met de hand bewerkt, dit betekent hogere arbeidskosten. Samen met een mogelijke minder grote opbrengst betekent dit een hoger financieel risico voor de wijnboer.

Duurzame en biologische wijn herkennen op het etiket

Duurzame wijnbouw heeft geen uniforme regelgeving. Sommige landen hebben initiatieven die inmiddels breed erkend zijn met logo’s op het etiket. Zo heeft Frankrijk het Terra Vitis en HVE-certificaat en zien we steeds meer ‘Sustainable Winegrowing New Zealand’ en ‘California Sustainable Winegrowing Alliance’ op etiketten verschijnen. Biologische wijnbouw is daarentegen een wettelijk beschermde term. Je kan het herkennen aan het groene EU-bio logo.

Slotgedachte

Biologische en duurzame wijnbouw hebben zeker hun voordelen, maar ook hun uitdagingen. Het is niet altijd zwart-wit: duurzaam betekent niet automatisch helemaal chemicaliënvrij, en biologisch betekent soms meer werk in de wijngaard en wat extra risico’s op ziektes. Op een etiket zie je vaak mooie termen staan, maar het blijft goed om even verder te kijken dan alleen de woorden “bio” of “duurzaam”. Uiteindelijk gaat het erom dat de wijnboer bewuste keuzes maakt, voor de natuur én voor de mensen die eraan werken, en dat je als consument daar een beetje inzicht in krijgt.